#04

Fonds on Tour is een serie e-zines over de voorbereiding van het beleid 2017-2020 van het Fonds Podiumkunsten. Het e-zine laat zien waar we over nadenken. Het deelt de uitkomsten van gesprekken in het land en rondetafels. En geeft de mogelijkheid om mee te denken over de toekomst, rond vier thema’s: Stilzitten of Meedoen, Komen en Gaan, Tijd en Geld, Goed beter best.

Kunst & Kitsch

Dit voorlopig laatste ronde tafelgesprek heeft als onderwerp ‘kwaliteit van hier & nu’. Een onderwerp waar je dagen over door kunt praten, dat tot babylonische spraakverwarring kan leiden, en waar de gemoederen heel snel enorm verhit door raken. Zeker als het impliciet ook over de subsidie- vraag gaat. We bemoeien ons nu nog niet direct met de discussie, maar de ronde tafel staat niet voor niets bij het Fonds.

Lees verder

 

#04: Goed, Beter, Best

De vierde editie van het Fonds on Tour e-zine behandelt het thema ‘Goed, Beter, Best – Artistieke kwaliteit van hier en nu'.

Het onderwerp 'kwaliteit' kwam tijdens de vorige gesprekken steeds weer terug. Tijd om er wat langer bij stil te staan. In de vorige rondetafelgesprekken lagen veranderde én veranderende opvattingen van kwaliteit nauw samen met de hoofdthema’s. Culturele instellingen die aan de toekomst denken, denken aan nieuw en ander publiek. Maar dat publiek heeft lang niet altijd meer dezelfde referentiekaders en kwaliteitsopvattingen waar een andere generatie instellingen, makers en publiek zich mee associeert. Vakmanschap, oorspronkelijkheid en zeggingskracht zijn misschien niet irrelevant geworden, maar hebben wel een andere lading gekregen in deze tijd. Wat betekent dat voor de kwaliteitsopvattingen over de meer gevestigde, traditionele westerse kunst? Daarnaast wordt in de discussie rondom de waarde van kunst ook vaak gesproken of maatschappelijke impact die het zou moeten hebben; maar hoe meten we dat eigenlijk en wat is de relatie die het heeft tot de kwaliteitsbeoordeling? En hoe zit het met de groep kunstenaars die hun werk niet meer zien als het maken van een product, maar als het creëren van een proces, waarbij het publiek nadrukkelijk betrokken wordt.  

In deze editie lees je onder andere over drie dilemma’s rond dit thema, die de columnisten, panelleden, deelnemers en adviseurs van Fonds on Tour eerder schetsten:

  1. Bach of Beyoncé?  Zou het misschien zo kunnen zijn dat publiek met andersoortige referentiekaders zich niet aangesproken voelt door de culturele canon van een oudere generatie? En dat zij in culturele uitingen hele andere kwaliteiten waarderen dan de traditionele bezoeker? En hoe zit het dan met de kwaliteitsopvattingen over de meer gevestigde, traditionele westerse kunst? Veranderen die mee?
  2. Welke maatschappelijke impact? Onuitgesproken onder de systematiek ligt het verlangen dat die kunst ook wat met de toeschouwers doet. Dat die, kortom, impact heeft op de toeschouwer en daarmee op de samenleving als geheel. Maar hoe meet je maatschappelijke impact eigenlijk?
  3. Meedoen om mee te maken. Steeds meer makers zoeken naar een manier om het publiek ook actief bij de voorstelling te betrekken, waarbij de vergroting van draagvlak en impact ook een rol speelt. Maar wat betekent dat voor de cultuursystematiek? En vergt dit wellicht ook meer innovatieve stappen op gebied van digitale innovatie?

Verder vind je in dit nummer:

  • Het verslag van het derde Fonds on Tour rondetafelgesprek Tijd en Geld'.
  • Het hoofdredactioneel van Henriette Post, directeur Fonds Podiumkunsten.
  • Een ‘boekenkast’ met daarin artikelen en video’s met meer achtergrondinformatie over het thema, ook belicht vanuit andere sectoren. 
  • De agenda voor de rondetafel ‘Goed, Beter, Best’. 

Wil je aanwezig zijn bij het rondetafelgesprek van 5 maart? Stuur dan een mailtje naar communicatie@fondspodiumkunsten.nl en wie weet ontvang jij de wildcard!

 

 

Verslag FoT Rondetafel #4 ‘Goed, Beter, Best’ - 5 maart 2015

“Je kan zelfs stellen dat als je met elkaar een norm voor kwaliteit hebt vastgesteld, je eigenlijk al achter loopt. Zodra je het hebt gedefinieerd is het al weg.” 

Donderdagmiddag 5 maart werd het vierde en laatste rondetafelgesprek in de tweede reeks van Fonds on Tour gehouden. Het thema ‘kwaliteit’ komt die middag aan bod, en het belooft vanaf het begin al een bevlogen discussie te worden. Een gemengd gezelschap van jonge en ervaren podiumkunstenaars, programmeurs, artistiek en zakelijk leiders uit randstad en regio zitten aan tafel en worden onder leiding van Ruben Maes drie uur lang bevraagd en gehoord. Met de NAPK en het Fonds op de achterbank worden die middag twee grote onderwerpen besproken.

Default

Lees verder

Fonds on Tour, Vierde Rondetafelgesprek 'Goed, Beter, Best', 5 Maart 2015

Bij het vierde rondetafelgesprek bespreken we het thema ‘Goed, Beter, Best: Kwaliteit van hier en nu'. Onze partner bij het inhoudelijk opzetten van dit rondetafelgesprek is dit keer de NAPK. In dit gesprek stellen we de vraag: hoe zijn onze kwaliteitsopvattingen veranderd en wat betekent dit voor verschillende soorten publiek, makers en instellingen? Voor dit rondetafelgesprek zijn ook twee wildcards beschikbaar; meld je nu aan om mee te loten door te mailen naar: communicatie@fondspodiumkunsten.nlHier onder staan de agendapunten die op die middag aan bod komen. 

 

Lees verder

Dilemma 1 Bach of Beyonce?

Culturele instellingen die aan de toekomst denken, denken aan nieuw en ander publiek. Veel van hen werken zich inmiddels een slag in de rondte om een jonger en diverser publiek te trekken, maar het gaat moeizaam. Zou het misschien zo kunnen zijn dat publiek met andersoortige referentiekaders zich niet aangesproken voelt door de culturele canon van een oudere generatie? En dat zij in culturele uitingen hele andere kwaliteiten waarderen dan de traditionele bezoeker? Wat betekent dat vervolgens voor de opvattingen oven kwaliteit en excellentie bij programmeurs, artistiek leiders, subsidienten en journalisten? En hoe zit het dan met de kwaliteitsopvattingen over de meer gevestigde, traditionele westerse kunst? Veranderen die mee? Of gelden daarvoor eigen wetten?

“Bij het theater zit je in een zaal, en dan moet je stilzitten. Je kunt niet op stop drukken en weglopen.” Sidney, 19 jaar

“Ik ga wel eens naar de opera, maar daar zie je echt weinig jongeren. Bijna alleen maar grijze hoofden in het publiek. Ik denk dat jonge mensen vaak bang zijn dat zoiets tegenvalt, omdat ze niet weten wat ze kunnen verwachten. Daarom gaan ze maar niet.” Eline, 24 jaar (Uit: Cultureel Jongeren Profiel, segmentatiemodel voor kunst en cultuur (CJP/YoungWorks/Motivaction, 2012))

Lees verder

Dilemma 2 Welke maatschappelijke impact?

In de huidige beoordelingssystematiek meten we hoeveel mensen een kaartje kopen en wordt de artistieke kwaliteit van een productie of een instelling door kenners beoordeeld. Maar uiteindelijk gaat kunst over meer dan over hoeveel bezoekers er een kwalitatief hoogstaande voorstelling bezoeken. Onuitgesproken onder de systematiek ligt het verlangen dat die kunst ook wat met de toeschouwers doet. Dat die, kortom, impact heeft op de toeschouwer en daarmee op de samenleving als geheel. Maar hoe meet je maatschappelijke impact eigenlijk?

“Drie jaar geleden interviewde ik Jan Decleir, groot acteur. Hij vond dat allemaal maar niks. Hij had net Onder het Melkwoud in Zeeland gespeeld. "Staan ze om mij heen naar een zonsondergang te kijken. Het leidt alleen maar af van waarmee ik bezig ben", bromde Decleir. Maar toch, De Drentse Blues Opera tegen de Hondsrug aan, De Nieuwe Man bij Appingedam naar het boek van Thomas Rosenboom, Herstel van de Toekomst in de oude Strokartonfabriek van Scheemda en straks De Laatste vriend van Napoleon in de haven van Delfzijl: er komen tienduizenden mensen op af – bewoners uit de regio, die hun eigen omgeving verbeeld zien. Het zijn producties van professionele gezelschappen die amateurs inschakelen, of juist van amateurgezelschappen die profs inschakelen. Gewaagde investeringen waarvan er maar weinig financieel de mist in gaan. Het is een mooi soort kruisbestuiving en een manier om nieuw publiek dat zelden of nooit een voorstelling ziet te bewijzen dat de kunsten er wel degelijk toe doen.” (Uit de column van Eric Nederkoorn)

Lees verder

Dilemma 3  Meedoen om mee te maken

Een onderliggend thema bij de vorige twee dilemma’s is interactiviteit in de breedste zin van het woord. Een jongere generatie kunstbezoekers heeft behoefte aan kunstuitingen die hen persoonlijk bij de voorstelling betrekken, die ze kunnen mee-maken (in dubbele zin). Kunst, waarvoor het, kortom, uitmaakt dat je er bent. De podiumkunsten kunnen nu juist dat aspect als geen andere kunstvorm bieden, dankzij het inherente live-karakter ervan.

Zoals in het vorige dilemma’s ook duidelijk werd, zoeken steeds meer makers naar manier om het publiek dan ook actief bij de voorstelling te betrekken, waarbij de vergroting van draagvlak en impact ook een rol speelt. Maar wat betekent dat voor de cultuursystematiek?

“Hij was uit zichzelf niet in abstracte mime geïnteresseerd, zegt Henk. Hij deed mee, omdat het hem leuk leek om nieuwe mensen te ontmoeten. Maar inmiddels zijn hij en de anderen uit de vrijwilligersgroep [van de mimevoorstelling Schwalbe zoekt massa] helemaal wild van abstract theater. Tijdens de repetities gingen ze met de hele groep naar een voorstelling waar een van de Schwalbes in speelde. Dat was rete-abstracte dans, maar ze vonden het allemaal mooi. Niemand van de vrijwilligers zou daar voor hun ontmoeting met de Schwalbes uit zichzelf naar toe zijn gegaan.” (Uit de column van Robbert van Heuven)

Lees verder

Verslag FoT Rondetafel #3 'Tijd en Geld' - 4 februari 2014

“Geld maakt geld. In de structurele financiering zit ook de flexibiliteit. Wanneer je die zekerheid hebt kan je tegen een maker zeggen: “Je kan morgen beginnen”. Incidentele of kortstondiger projecten kun je laten financieren door onconventionele partijen, maar het zoeken naar die partijen kost veel tijd en geld, en daarvoor is een goede structurele basis altijd nodig.”

De tafel zit bomvol bij het Fonds Podiumkunsten in Den Haag. Achttien genodigden met verschillende achtergronden in de sector gaan op deze woensdagmiddag 4 februari met elkaar het gesprek aan over “Tijd en Geld”. Daarbij staat het spanningsveld tussen flexibel en structureel werken centraal, en welke invloed dit heeft op inhoudelijk, financieel en organisatorisch gebied. Het zal een moeilijk onderwerp blijken na afloop.

Default

Lees verder

Boekenkast

In deze rubriek staan interessante artikelen uit het archief.

Maatschappelijke impact en diversiteit als sleutel voor verandering

Een artikel van Lyn Gardner in The Guardian aan het begin van het nieuwe jaar over de problemen die de podiumkunst sector in Engeland onder ogen moet komen. "With adversity has increasingly come a long-overdue acknowledgement that theatre must change how it operates and shares resources, redefine who it works with and where and how, and rethink what it can do with space and place. “Believe that a successful collaboration is where your collaborator gets more from it than you do.” [...] As the Bush’s Madani Younis observed, long before Exhibit B even arrived in the UK, there [is] a pressing need to “challenge how cultural institutions see themselves and who they see themselves serving. Let’s be honest: if cultural value is dictated by an entrenched elite, is it any surprise that we have such a narrow understanding of what and who we are?” Lees hier verder.

Default

Diversiteit als criterium

De Arts Council van Engeland kondigt aan dat podiumkunst instellingen in Engeland riskeren hun subsidie te verliezen als zij niet kunnen aantonen dat ze stappen maken in het vergroten van diversiteit onder hun publiek, in hun programmering en onder de medewerkers in hun eigen organisatie. "Bazalgette will announce a fundamental shift in ACE’s approach to diversity. It will publish data for the first time showing how diverse the workforces are of the 670 theatres, dance companies, orchestras and arts venues to which it gives regular funding. Each one will also have to implement plans to make their workforce, audience and productions more diverse. ACE will then make a judgment on success." Lees hier verder.

Default

Orkesten van nu, de waarde voor de toekomst

In 2014 brachten de gezamenlijke Nederlandse symfonieorkesten een publicatie uit waarin ze hun visie op het huidige orkestenlandschap en de toekomst uitlegden. "De samenleving is in beweging; kunst en cultuur nemen een andere, minder vanzelfsprekende plaats in dan 25 jaar geleden. Muziek maakte voordien via kerk, school of gezin vaker en vanzelfsprekender deel uit van onze opvoeding. De Nederlandse bevolking is de laatste decennia diverser geworden. De kunsten, de cultuur en de cultuurconsumptie veranderen, vaak in hoog tempo. Daarnaast is muziekeducatie nu vrijwel verdwenen uit het reguliere onderwijs. Het aanbod van muziekscholen verschraalde en actieve muziekbeoefening werd door afgenomen subsidies duurder en daardoor minder bereikbaar voor kinderen en jongeren. Dat betekent gelukkig niet dat jongeren minder muziek luisteren, maar wel dat ze geen basis in muziekgeschiedenis meekrijgen en hun oren minder zijn getraind door het zelf zingen of spelen van een instrument. Bij het aanboren van nieuw publiek moeten wij daarom van een veel beperktere (luister)kennis uitgaan en van een hele andere ‘cultuurconsumptie’.

Default

Een spel dat de grenzen aftast

Op speelse wijze onderzoekt de interactieve voorstelling Rule, de nieuwste productie van Emke Idema, de principes van een democratie. Maar dat niet alleen, in de participatiemaatschappij die Idema geheel samen met haar publiek creëert, worden ook grote politieke issues als illegaliteit en migratie ter discussie gesteld, dit vooral door ze te verbinden met een persoonlijke ethiek. Lees hier verder.

Default

Kleur in de Vlaamse Klei. Diversiteit op de planken

‘De dialoog met de omgeving vormt de grootste uitdaging voor de cultuursector’, vindt Myriam Stoffen van de tweejaarlijkse Brusselse Zinneke Parade. En kijk. In een vorig seizoen trok de KVS de stad in en ging in interactie met de wijken en hun bewoners. Het Kaaitheater verlegde met Festival Kanal het stadscentrum naar Molenbeek en Anderlecht. ‘Het bewijst dat ook grote cultuurhuizen in staat zijn om uit hun “oud-Belgische” huid te kruipen’, zegt Yoachim Ben Yakoub, stafmedewerker beeldvomring en diversiteit bij de Pianofabriek. ‘Wanneer de KVS zijn artiesten letterlijk uit het gebouw duwt en naar de wijken trekt om er theater te maken, of wanneer een Jan Goossens de werking van een Vlaams cultuurhuis in vraag laat stellen door Palestijnse en Congolese theatermakers, getuigt dat van openheid en lef.’  Lees hier verder.

Default

Games en Theater

Aan de overkant van het kanaal beginnen theatergroepen te kijken naar videogames om publieksinteractie te optimaliseren. De kijker wordt speler. Lees hier verder.
 

Default

Het afnemende draagvlak voor kunst is een mythe

‘Het draagvlak voor kunst neemt af’: zowel in Nederland als in Vlaanderen is die aanname de jongste jaren zo vaak herhaald dat ze een heilige koe dreigt te worden. Maar in de feiten is er niets van aan. We moeten ons niet zozeer zorgen maken over het maatschappelijke draagvlak voor de kunsten, wel over de interne aristocratisering binnen de podiumkunstensector zelf. Lees hier verder.

Default

Maar wie is uw doelpubliek?

Begin niets zonder een helder beeld van wie je wil bereiken! Een welomschreven target audience lijkt vandaag een routine, eis en doel op zich geworden. Efficiëntie gaat nu eenmaal boven alles. Alleen is die functionele selectie niet zonder gevolgen. Lees hier verder.

Default

Out of State

Maatschappelijke impact en interactie met publiek komen samen in Frascati: "Discussies over vreemdelingenbeleid worden vaak op theoretisch niveau gevoerd, door blanke experts en politici. Tijdens de themaweek Out of State kreeg het publiek de menselijke en subjectieve kant van de asielproblematiek te zien. En te voelen." Lees het stuk van Robbert van Heuven hier.

Default

Maatschappelijke Impact Meten

Effecten van cultuurbeleid kunnen optreden op verschillende gebieden. Het beleid kan bijvoorbeeld effect hebben op het aantal mensen dat aan kunst en cultuur deelneemt, of op de individuele beleving, het gedrag en de relaties van cultuurdeelnemers. Er kunnen effecten zijn op het gebied van sociale cohesie en leefbaarheid in een bepaalde buurt, of op het aantal voortijdige schoolverlaters. Het inzichtelijk en meetbaar maken van deze effecten, is punt twee. Het probleem bij dergelijk onderzoek is vaak dat de beoogde effecten door tal van factoren beïnvloed worden en moeilijk te isoleren zijn. Ook wordt er op projectniveau vaak een veelheid aan doelstellingen geformuleerd, waardoor de onderzoeksresultaten onoverzichtelijk worden. Lees hier verder over het onderzoek van Quirijn van den Hoogen. 

Default

Getting in on the Act

Een tip van Anna Elffers: een onderzoek van de James Irvine Foundation en WolfBrown research groep. "This report and case studies of illustrative projects help provide a better understanding of how people are engaging in the arts, and of how arts organizations are enabling this involvement. Researchers at WolfBrown investigated active arts participation across the arts sector in the United States, United Kingdom and Australia, learning from more than 100 organizations currently engaging in participatory arts. The report helps address many of the concerns that arts organizations may have in embracing participatory arts practices and illuminates the various trends in the field that are responsible for this shift." Lees hier verder. 

Default