#03
Editie 3

Fonds on Tour is een serie e-zines over de voorbereiding van het beleid 2017-2020 van het Fonds Podiumkunsten. Het e-zine laat zien waar we over nadenken. Het deelt de uitkomsten van gesprekken in het land en rondetafels. En geeft de mogelijkheid om mee te denken over de toekomst, rond vier thema’s: Stilzitten of Meedoen, Komen en Gaan, Tijd en Geld, Goed beter best.

Andante of presto?

In zijn beleidsplan 2013-2016 stelt het Fonds Podiumkunsten dat prioriteit zal worden gegeven aan de producties en presentaties van het ‘midden- en kleinbedrijf’ van de podiumkunsten, om de voor Nederland zo kenmerkende pluriformiteit zo goed mogelijk te waarborgen en om voldoende ruimte te bieden aan innovatie en jongere generatie makers. Dat beleidsplan heeft in mijn ogen nog steeds de toepasselijke titel ‘Naar een nieuw evenwicht’. Maar een van de prangende vragen die opdoemt is in welk tempo we naar dat nieuwe evenwicht heen bewegen.

Lees verder

#03: Tijd en Geld

De derde editie van het Fonds on Tour e-zine behandelt het thema ‘Tijd en Geld - Flexibel versus structureel werken, vertragen of versnellen?'.

In eerdere gesprekken van Fonds on Tour werd duidelijk dat er onder andere een spanningsveld is tussen flexibel en structureel werken, en dat dit invloed heeft en mogelijkheden biedt op inhoudelijk, financieel en organisatorisch vlak. De omloopsnelheid van informatie, diensten en cultuur is hoger dan ooit tevoren; we consumeren en beleven overal en altijd, en met wie we dat willen. Steeds meer makers, programmeurs en instellingen willen korter en sneller spelen, (samen)werken en programmeren. Maar volgens een deel van de sector zouden we juist moeten vertragen en verdiepen, en op minder instellingen moeten focussen zodat er een goede basis vol vakmanschap kan worden gelegd en instellingen zich duurzaam en structureel kunnen ontwikkelen. Maar laat dat genoeg ruimte voor experiment en voor een flexibele manier van maken, financieren en organiseren? Of is er wellicht ook een manier om deze twee uitersten te combineren?

In deze editie lees je onder andere over drie dilemma’s rond dit thema, die de columnisten, panelleden, deelnemers en adviseurs van Fonds on Tour eerder schetsten:

  1. Versnellende of vertragende podiumkunsten? Moet de kunstenaar artistiek inspelen op het steeds sneller veranderende nu, of daar juist niet aan toegeven? Dragen tijdelijke (pop-up) initiatieven en grotere hoeveelheden snel gemaakte producties bij aan een intelligente en kunstzinnige dialoog? Of moet er juist vertraagd en verdiept worden?
  2. Traag of snel geld? Wat betekent versnelling en vertraging respectievelijk voor de financiering van podiumkunsten? Doet werken met meer commerciele, flexiblere en niet-traditionele partners af aan artistieke inhoud? Hoe sluit dat aan bij de bestaande infrastructuur; welke financiering past het beste waarbij?
  3. Hybride subsidievormen? Nieuwe visies op 'snel' en 'traag' vragen wellicht ook om nieuwe subsidievormen, en een nieuwe balans binnen het bestel.

Verder vind je in dit nummer:

  • Het verslag van het tweede Fonds on Tour rondetafelgesprek 'Komen en Gaan'.
  • Het hoofdredactioneel van Henriette Post, directeur Fonds Podiumkunsten.
  • Een ‘boekenkast’ met daarin artikelen en video’s met meer achtergrondinformatie over het thema, ook belicht vanuit andere sectoren. 
  • De agenda voor de rondetafel ‘Tijd en Geld’. Let op! Aanmelden voor de rondetafel kan weer via een wildcard loting. De agenda voor het gesprek vind je vanaf half januari hier; aanmelden voor de wildcard loting kan alvast via communicatie@fondspodiumkunsten.nl.

 

Fonds on Tour, Derde Rondetafelgesprek 'Tijd en Geld', 4 Februari 2015

Bij het derde rondetafelgesprek bespreken we het thema ‘Tijd en Geld: Continue flexibiliteit en flexibele continuïteit'. Onze partner bij het inhoudelijk opzetten van dit rondetafelgesprek is dit keer Donica Buisman van State of Flux. In dit gesprek stellen we de vraag: is wendbaar het nieuwe duurzaam? En wat doet dat met organisaties en geld, maar ook met de inhoud en artistieke ontwikkeling? Voor dit rondetafelgesprek zijn ook twee wildcards beschikbaar; meld je nu aan om mee te loten door te mailen naar: communicatie@fondspodiumkunsten.nlHieronder vind je de agendapunten die we die middag bespreken. 

Lees verder

Dilemma 1: Versnellende of vertragende podiumkunsten?

De samenleving lijkt in een steeds sneller tempo te bewegen. Moet de kunstenaar artistiek inspelen op het steeds sneller veranderende nu, of daar juist niet aan toegeven? Dragen tijdelijke, pop-up initiatieven en grotere hoeveelheden snel gemaakte producties bij aan een intelligente, actuele, kunstzinnige dialoog? Of moet er juist vertraagd en verdiept worden? En welke consequenties heeft het spanningsveld tussen versnelling en vertraging voor de manier waarop in de podiumkunsten wordt gewerkt?

Opvallendste uitkomst [van vergelijkend onderzoek naar theateraanbod in 5 Europese steden] is dat het aantal bezoeken in die steden naar rato overeenkomt en ook het aantal voorstellingen aardig gelijk ligt, maar dat in Groningen een voorstelling gemiddeld nog geen twee keer te zien is, tegenover in andere landen vijf tot zes. (waar ik vaak genoeg tegenaan loop: ik heb er nog niet over geschreven of een gezelschap is al weer uit theater verdwenen). Dit houdt dus in dat er in Groningen veel en veel meer afzonderlijke producties te zien zijn. Ten opzichte van die buitenlanden willen we dus erg veel. (Uit de column van Erik Nederkoorn)

Lees verder

Dilemma 2: Traag of snel geld?

Wat betekent versnelling en vertraging respectievelijk voor de financiering van podiumkunsten? Doet werken met meer commerciële, flexibelere en niet-traditionele partners af aan artistieke inhoud? Hoe sluit dat aan bij de bestaande infrastructuur? Welke financiering past het beste waarbij? Deze tijd lijkt erom te  vragen dat ideeën vlot gefinancierd en uitgevoerd kunnen worden en dat daar de directe omgeving bij betrokken wordt. Nieuwe tendensen creëren nieuwe verdienmodellen, maar vragen wellicht ook andere ondersteuningsmogelijkheden van de overheid.

De grote omwenteling van de cultuursector wordt meestal gezien als het afkicken van de subsidieverslaving en het op zoek moeten naar eigen inkomsten, naar een 'markt'. Maar de belangrijkste verandering is misschien niet eens zozeer dat instellingen meer moeite moeten doen om geld binnen te krijgen – fondsen werven moeten ze altijd al – maar dat ze hun vroeger zo vanzelfsprekende bestaansrecht nu voortdurend moeten bevechten. ('De grote transitie', door Hilda Bouma in FD Outlook, 31 oktober 2014)

Lees verder

Dilemma 3: Hybride subsidievormen?

Nieuwe visies op ‘snel’ en ‘traag’ vragen misschien ook om nieuwe subsidievormen en een nieuwe balans binnen het bestel.

“Ook na de fusie gaat nog steeds een fundamenteel deel van het provinciale geld voor cultuur naar de philharmonie Zuid Nederland. [I]n 2014 investeert de provincie Noord-Brabant in totaal ruim 6,5 miljoen euro in voornamelijk podiumkunsten en festivals. Daarvan krijgt het orkest van het zuiden 1,75 miljoen. Dat is meer dan een kwart. Maar: moet meer dan een kwart van het provinciale geld voor podiumkunsten en festivals gaan naar een instituut voor ‘muzikale archeologie’, zoals ook sommige serieuze muziekliefhebbers (geen populisten) het symfonieorkest typeren? Terwijl er vanuit de provincie nauwelijks tot geen geld gaat naar bijvoorbeeld literatuur, beeldende kunst, film of urban culture. In de huidige context van bezuinigingen lijkt het mij gerechtvaardigd om in ieder geval de vraag publiekelijk te stellen.” (Uit de column van Stan Van Herpen)

Lees verder

Verslag FoT Rondetafel #2 'Komen en Gaan' - 9 december 2014

“Over tien jaar is het ideale publiek in de podiumkunsten met veel. De zaal is vol. Men komt van ver. Berlijn, Londen, Parijs, nee - Nederland daar moet je zijn. Het publiek is kritisch, betrokken en welwillend. Identificeert zich met de kunst en draagt dat uit. Dat vraagt om een programmering waarin ruimte is voor bijzondere projecten, voor meer samenwerkingen, voor experiment, met bewezen én jonge makers. Dat vraagt om een marketingafdeling die niet alleen gaat over het verkopen van kaarten maar over het promoten van een levensvisie waarin de podiumkunst een aandrijver en zingever is. Wat erbij zou helpen is een ideale cultuur die uitnodigt in plaats van uitsluit, en vragen belangrijker vindt dan antwoorden.”

Default

Lees verder

Boekenkast

In deze rubriek staan interessante artikelen uit het archief.

Melle Daamen en vertraging

Melle Daamen, naast directeur ook lid van de Raad voor Cultuur, deed begin december een gepeperde aftrap met een discussie over kunstbeleid en het algehele belang van kunst in de samenleving die tot veel verontwaardiging en reacties leidde: een pleidooi voor ‘kiezen en vertragen’, hardere keuzes door de cultuursector zelf. Lees hier een overzicht van Daamen's visie en de reacties daarop uit het veld.

Default

De Grote Transitie

In FD Outlook, het magazine van het Financieel Dagblad, schetst Hilda Bouma een beeld van de huidige financiële problemen en mogelijkheden in de kunstensector. "De overheid is niet meer de grote geldschieter van de cultuursector. Instellingen moeten nu zelf op zoek naar geld. Dat vergt creativiteit, een ondernemende geest en bovenal geduld." Lees hier verder.

Default

Festivalisation - What a Festival says and does

Owe Ronström van de Gotland Universteit in Zweden geeft een academische analyse over 'festivalisering'. Lees hier veder. "Festivals are also examples of a general increase in emphasis on the production of difference and distinctiveness. Festivals are a strongly globalised type of arena that often presents local musics tied to specific cultural identities. Festivals can produce desirable visibility and attention capital at the same time as they can contribute to rapidly devaluing and even consuming the capital for those who have partaken of it. Festivals are instruments for control of musical and cultural resources, as well of the aestethics, ethics, values, symbols, representations etc of the presented musics. Festival organisers thereby become controllers of political and ideological power. Festivals are also increasingly important as exchange offices, where economic capital can be changed to cultural and vice versa."

Default

De kunst van het inhaken

Inhaken op de actualiteit kan (en moet) ook steeds sneller in andere domeinen. Gijs van der Sanden schrijft in Het Parool: "Als één grappige post zo veel teweeg kan brengen, is het niet zo verwonderlijk dat grote merken ook volop inhaken op Twitter en Facebook. Paul Tholen, marketing manager bij Heineken, legt uit waarom precies. “Met actuele inhakers kunnen merken laten zien dat ze weten wat er speelt en daar vervolgens hun merkboodschap aan koppelen. Als die inhakers de consument bijblijven – omdat ze bijvoorbeeld heel grappig en gevat zijn – dan neemt de relevantie van het merk voor de consument toe.” En dat is natuurlijk weer goed voor de verkoop." Lees hier verder.

Default

Tien voorstellen voor de (podium)kunsten

In de voormiddag van 11 september 2014 buigt het VTi zich over toekomstperspectieven voor de podiumkunsten, in de namiddag zetten Het Theaterfestival en rekto:verso iedereen aan tien tafels, voor tien voorstellen (waarvan twee Engelstalige) die buiten de bekende vakjes denken. Ze zijn geschreven door kunstenaars en cultuurmensen en tackelen lastige kwesties als interculturaliteit, spreiding, de sociaal-economische positie van kunstenaars, stedelijke cultuur, de maatschappelijk rol van theater, … Ter plekke geldt de regel dat kritiek alleen maar kan met een tegenvoorstel. Lees hier de 10 voorstellen.

Default

Evenwicht zoeken tussen artistiek en commercieel

"Bedrijven als American Express en DSM kennen de toegevoegde waarde van creativiteit inmiddels. Bij het inrichten van een product launch room maakte DSM bijvoorbeeld gebruik van kunstenaars, met als credo: “Creativiteit is de nummer één factor voor commercieel succes”. Als meer bedrijven en maatschappelijke organisaties het voorbeeld van American Express en DSM navolgen, ligt er een grote markt open voor zowel kunstenaars als culturele organisaties." Lees hier verder in de special van HeART&Society, een uitgave van Cultuur-Ondernemen.

Default

The Changing Theatre Landscape

In 2011 verscheen een artikel "Please Don't  Start a Theatre Company! Next Generation Arts Institutions and Alternative Career Paths", waarin Rebecca Novick een debat over de podiumkunsten in de VS en Canada aanwakkerde. Het legde een aantal vergaande veranderingen bloot waar de sector al jaren tegen aan liep, en zette subsidiënten én de bredere podiumkunst gemeenschap aan het praten. Novick stelde daarbij deze vraag aan haar lezers: What if new companies instead combined succesful artmaking with visionary ideas about different organizational structures? Naar aanleiding van dit artikel publiceerde het Canadian Public Arts Fund een onderzoek waarin het nieuwe modellen en praktijken verkent die worden gebruikt in de Canadese, Amerikaanse, Franse en Britse theater wereld. Lees hier verder.

Default

Business models in the visual arts

De Arts Council van Engeland deed onderzoek naar mogelijke oplossingen om beeldende kunst instellingen duurzamer te kunnen laten ontwikkelen. Lees het onderzoek hier. ""My advice: funding bodies need to become less tolerant of underperformance and more willing to challenge failing organisations. [...] The development of business skills should be a priority for organisations and funders. [...] Organisations need to get much closer to their audiences, with a view to attracting more resources via secondary spend, individual giving, advocacy and volunteering. [...] Businesses in the sector need to rethink their support operations to cut costs and/or secure better services, that is, to improve their productivity. This could include: shared services, joint procurement and outsourcing; using digital technologies to automate business processes; making greater use of volunteers in an appropriate and strategic manner.

Default