AUTONOMIE OF COCREATIE

Is niet langer de voorstelling zelf maar meedoen de sleutel tot nieuwe bezoekers? Of is en blijft de kunstenaar de baas?

Welkom,

Wie dit leest heeft zijn of haar weg gevonden naar de website van Fonds on Tour. De eerste reeks van Fonds on Tour bijeenkomsten (december 2013) vormden de start voor het proces dat bij het Fonds Podiumkunsten uiteindelijk moet leiden tot het beleidsplan 2017-2020. Vanuit de heel open vraag "hoe ziet de toekomst van de podiumkunsten eruit, rekening houdend met de vele maatschappelijke veranderingen?" werken we in ongeveer anderhalf jaar tijd toe naar de veel concretere vraag "en heeft dat consequentie voor het waarom, wat en hoe van overheidsgeld in de podiumkunsten?".

Lees verder

Dilemma 1. Autonomie of Co-creatie

Hoe trek je als podiumkunstenaar de aandacht van een overvoerd publiek? Is niet langer de voorstelling zelf maar het maakproces de sleutel tot nieuwe en trouwe bezoekers? Of vraagt goed kunstenaarschap onverminderd om concentratie, een eigen positie en ‘af’ werk, en zijn er betere manieren om publiek aan je te binden?

‘Kunstenaars kiezen een andere strategie. Ze passen hun werk niet aan, maar maken het werkproces transparant. Daardoor wordt helder waarom de kunstenaars doen wat ze doen. Deze kunstenaars zien hun kunstwerk niet als een product, maar als een transparant te maken proces dat loopt van beginidee via voorstelling tot nagesprek. Een proces dat het publiek mee kan maken in de dubbele zin van het woord’ (uit de column van Robbert van Heuven)

Lees verder

Column Eric Nederkoorn, uitgesproken tijdens Fonds on Tour Zwolle, 6 december 2013

Goedemiddag

Mooi, zo veel provinciale creativiteit samen in één complex, dat ook nog eens (van harte) genomineerd is voor de prijs van Beste Theater van het jaar. Dat de pindakaaslunch het bindmiddel mag zijn dat leidt tot samenwerking. Tussen wie dan ook.

Default

Lees verder

Column Robbert van Heuven, uitgesproken tijdens Fonds on Tour Utrecht, 11 december 2013

Over Massa’s en Pleinen

Henk is een grote, enthousiaste man. Bij het praten helt zijn lange lijf een heel klein beetje naar voren, alsof hij je iets in je oor wil fluisteren. Hij staat te stuiteren, want hij heeft net voor tweehonderd man publiek een uur lang rondjes gerend in het theater aan de Rotterdamse Gouvernestraat.

Default

Lees verder

Column Stan van Herpen, uitgesproken tijdens Fonds on Tour Tilburg, 18 december 2013

Zagen aan heilige huisjes

Situatieschets, voor velen hier herkenbaar denk ik. Je staat naast een kunstenaar die wiebelend op haar voeten en met veel omhaal van woorden haar werk probeert te duiden. Terwijl jij met verbijstering naar het kunstwerk staart, zowel in hart als hoofd voornamelijk een existentiële leegte ervaart en je wanhopig afvraagt wat je zo dadelijk tegen die verder alleraardigste dame moet zeggen. Als iemand een vriendelijke standaardzin voor dat soort situaties voor me heeft dan hou ik me aanbevolen. Graag ook toepasbaar na afloop van een slechte première, bij de presentatie van een belabberd boek of de lancering van een cultuurtijdschrift dat je lelijk vindt en dat ze nota bene ook nog MEST hebben gedoopt.

Default

Lees verder

The Experience Economy

In 1999, Joseph Pine and James Gilmore offered this idea to readers as a new way to think about connecting with customers and securing their loyalty. And though the world has changed in many ways since then, the way to a customer's heart has not. In fact, the idea of staging experiences to leave a memorable - and lucrative - impression is no more relevant than ever.

Het boek is o.a. te koop via http://www.amazon.com/The-Experience-Economy-Updated-Edition/dp/1422161978

Default

Lees verder

Kunst op Mars: Ondernemerschap

Honderd jaar na het Futuristisch manifest en vijftig jaar na Aktie Tomaat lijkt er wederom een omwenteling ophanden, en daarmee een kans de culturele wereld opnieuw vorm te geven. Tijdens Kunst op Mars kwamen leden van de nieuwe generatie cultuurproducenten samen om die toekomst te bespreken. Een bont gezelschap van kunstenaars, ondernemers, wetenschappers en liefhebbers, wiens gedeelde aanpak en visie de voorbode is van een nieuw cultureel bestel. Lees hier over hun visie op (cultureel) ondernemerschap. 

Default

Verslag FoT Rondetafel #1 ‘Stilzitten of Meedoen’ - 24 september 2014

“Het publiek wil zichzelf terug kunnen zien in het aanbod. Maar er is ook behoefte aan visie. Een schouwburg moet kunnen inspelen op de behoefte van het publiek, maar het moet zeker geen jukebox worden.” “Maar is co-creatie op alle fronten niet gewoon ‘hippigheid’ - een slimme marketingstool?” “Het gaat niet over marketing... maar over mobiliseren.”

Default

Lees verder

Musea Voor Mensen

Musea zijn van waarde: voor de samen- leving, voor mensen. Het rapport 'Musea voor Mensen' is het resultaat van een zoektocht naar wat musea van betekenis maakt. De vele gesprekken met directies en medewerkers uit de sector maakten de commissie duidelijk dat musea knooppunten zijn van cultuur en geschiedenis, kennis(overdracht), innovatie en economische ontwikkeling. Musea zoeken meer dan ooit aansluiting bij wat mensen van nu bezighoudt en boeit. Lees het rapport hier.

Default

Dilemma 1: Versnellende of vertragende podiumkunsten?

De samenleving lijkt in een steeds sneller tempo te bewegen. Moet de kunstenaar artistiek inspelen op het steeds sneller veranderende nu, of daar juist niet aan toegeven? Dragen tijdelijke, pop-up initiatieven en grotere hoeveelheden snel gemaakte producties bij aan een intelligente, actuele, kunstzinnige dialoog? Of moet er juist vertraagd en verdiept worden? En welke consequenties heeft het spanningsveld tussen versnelling en vertraging voor de manier waarop in de podiumkunsten wordt gewerkt?

Opvallendste uitkomst [van vergelijkend onderzoek naar theateraanbod in 5 Europese steden] is dat het aantal bezoeken in die steden naar rato overeenkomt en ook het aantal voorstellingen aardig gelijk ligt, maar dat in Groningen een voorstelling gemiddeld nog geen twee keer te zien is, tegenover in andere landen vijf tot zes. (waar ik vaak genoeg tegenaan loop: ik heb er nog niet over geschreven of een gezelschap is al weer uit theater verdwenen). Dit houdt dus in dat er in Groningen veel en veel meer afzonderlijke producties te zien zijn. Ten opzichte van die buitenlanden willen we dus erg veel. (Uit de column van Erik Nederkoorn)

Lees verder

Dilemma 2: Traag of snel geld?

Wat betekent versnelling en vertraging respectievelijk voor de financiering van podiumkunsten? Doet werken met meer commerciële, flexibelere en niet-traditionele partners af aan artistieke inhoud? Hoe sluit dat aan bij de bestaande infrastructuur? Welke financiering past het beste waarbij? Deze tijd lijkt erom te  vragen dat ideeën vlot gefinancierd en uitgevoerd kunnen worden en dat daar de directe omgeving bij betrokken wordt. Nieuwe tendensen creëren nieuwe verdienmodellen, maar vragen wellicht ook andere ondersteuningsmogelijkheden van de overheid.

De grote omwenteling van de cultuursector wordt meestal gezien als het afkicken van de subsidieverslaving en het op zoek moeten naar eigen inkomsten, naar een 'markt'. Maar de belangrijkste verandering is misschien niet eens zozeer dat instellingen meer moeite moeten doen om geld binnen te krijgen – fondsen werven moeten ze altijd al – maar dat ze hun vroeger zo vanzelfsprekende bestaansrecht nu voortdurend moeten bevechten. ('De grote transitie', door Hilda Bouma in FD Outlook, 31 oktober 2014)

Lees verder

Dilemma 3: Hybride subsidievormen?

Nieuwe visies op ‘snel’ en ‘traag’ vragen misschien ook om nieuwe subsidievormen en een nieuwe balans binnen het bestel.

“Ook na de fusie gaat nog steeds een fundamenteel deel van het provinciale geld voor cultuur naar de philharmonie Zuid Nederland. [I]n 2014 investeert de provincie Noord-Brabant in totaal ruim 6,5 miljoen euro in voornamelijk podiumkunsten en festivals. Daarvan krijgt het orkest van het zuiden 1,75 miljoen. Dat is meer dan een kwart. Maar: moet meer dan een kwart van het provinciale geld voor podiumkunsten en festivals gaan naar een instituut voor ‘muzikale archeologie’, zoals ook sommige serieuze muziekliefhebbers (geen populisten) het symfonieorkest typeren? Terwijl er vanuit de provincie nauwelijks tot geen geld gaat naar bijvoorbeeld literatuur, beeldende kunst, film of urban culture. In de huidige context van bezuinigingen lijkt het mij gerechtvaardigd om in ieder geval de vraag publiekelijk te stellen.” (Uit de column van Stan Van Herpen)

Lees verder

Dilemma 2 Welke maatschappelijke impact?

In de huidige beoordelingssystematiek meten we hoeveel mensen een kaartje kopen en wordt de artistieke kwaliteit van een productie of een instelling door kenners beoordeeld. Maar uiteindelijk gaat kunst over meer dan over hoeveel bezoekers er een kwalitatief hoogstaande voorstelling bezoeken. Onuitgesproken onder de systematiek ligt het verlangen dat die kunst ook wat met de toeschouwers doet. Dat die, kortom, impact heeft op de toeschouwer en daarmee op de samenleving als geheel. Maar hoe meet je maatschappelijke impact eigenlijk?

“Drie jaar geleden interviewde ik Jan Decleir, groot acteur. Hij vond dat allemaal maar niks. Hij had net Onder het Melkwoud in Zeeland gespeeld. "Staan ze om mij heen naar een zonsondergang te kijken. Het leidt alleen maar af van waarmee ik bezig ben", bromde Decleir. Maar toch, De Drentse Blues Opera tegen de Hondsrug aan, De Nieuwe Man bij Appingedam naar het boek van Thomas Rosenboom, Herstel van de Toekomst in de oude Strokartonfabriek van Scheemda en straks De Laatste vriend van Napoleon in de haven van Delfzijl: er komen tienduizenden mensen op af – bewoners uit de regio, die hun eigen omgeving verbeeld zien. Het zijn producties van professionele gezelschappen die amateurs inschakelen, of juist van amateurgezelschappen die profs inschakelen. Gewaagde investeringen waarvan er maar weinig financieel de mist in gaan. Het is een mooi soort kruisbestuiving en een manier om nieuw publiek dat zelden of nooit een voorstelling ziet te bewijzen dat de kunsten er wel degelijk toe doen.” (Uit de column van Eric Nederkoorn)

Lees verder

Dilemma 3  Meedoen om mee te maken

Een onderliggend thema bij de vorige twee dilemma’s is interactiviteit in de breedste zin van het woord. Een jongere generatie kunstbezoekers heeft behoefte aan kunstuitingen die hen persoonlijk bij de voorstelling betrekken, die ze kunnen mee-maken (in dubbele zin). Kunst, waarvoor het, kortom, uitmaakt dat je er bent. De podiumkunsten kunnen nu juist dat aspect als geen andere kunstvorm bieden, dankzij het inherente live-karakter ervan.

Zoals in het vorige dilemma’s ook duidelijk werd, zoeken steeds meer makers naar manier om het publiek dan ook actief bij de voorstelling te betrekken, waarbij de vergroting van draagvlak en impact ook een rol speelt. Maar wat betekent dat voor de cultuursystematiek?

“Hij was uit zichzelf niet in abstracte mime geïnteresseerd, zegt Henk. Hij deed mee, omdat het hem leuk leek om nieuwe mensen te ontmoeten. Maar inmiddels zijn hij en de anderen uit de vrijwilligersgroep [van de mimevoorstelling Schwalbe zoekt massa] helemaal wild van abstract theater. Tijdens de repetities gingen ze met de hele groep naar een voorstelling waar een van de Schwalbes in speelde. Dat was rete-abstracte dans, maar ze vonden het allemaal mooi. Niemand van de vrijwilligers zou daar voor hun ontmoeting met de Schwalbes uit zichzelf naar toe zijn gegaan.” (Uit de column van Robbert van Heuven)

Lees verder